– Więcej zieleni na placu Bankowym! – tego chcą mieszkanki i mieszkańcy Warszawy w setkach ankiet, które zebraliśmy. Potwierdzili to też uczestnicy warsztatów, którzy przybyli licznie na wszystkie spotkania. Większość narzeka, że plac jest zdominowany przez asfalt i samochody. Policzyliśmy, że powierzchnia utwardzona zajmuje tu aż 96 proc. obszaru placu. Należy tu usunąć różne bariery i przeszkody trudne do pokonania dla osób o ograniczonej mobilności czy dla rodziców z wózkami dziecięcymi – mówi Maciej Mycielski z pracowni MAU Architecture & Urbanism, która prowadziła warsztaty projektowe na zlecenie miasta Warszawy.
Teraz zieleń zajmuje zaledwie 4 proc. powierzchni placu Bankowego, który jest zalany głównie asfaltem i pokryty betonem. Po wprowadzeniu proponowanych zmian, drzewa, krzewy i kwiaty zajmowałyby około jedną czwartą jego przestrzeni, czyli ponad pięć razy więcej niż dziś.
Nowe Centrum Warszawy i trzy place
Plac Bankowy to jeden z kluczowych elementów Nowego Centrum Warszawy. W ramach tego projektu ulice i place w sercu miasta są przebudowywane na bardziej przyjazne i wygodne dla wszystkich użytkowników. Stają się bezpieczniejsze, zapewniają wygodne dojścia i dojazdy komunikacją zbiorową, mają udogodnienia dla pieszych, przybywa też zieleni i dróg dla rowerów. Taka pozytywna zmiana nastąpiła na przebudowanej właśnie ulicy Marszałkowskiej po jej zachodniej stronie, gdzie od Królewskiej do placu Bankowego powstała droga dla rowerów i wprowadzono drzewa, krzewy i byliny. A to dopiero początek serii zielonych zmian na placu Bankowym i w całym Nowym Centrum Warszawy.
– Cały proces i warsztaty projektowe dotyczą tak naprawdę konstelacji trzech ważnych placów w centrum Warszawy. Mamy już wypracowaną na warsztatach koncepcję nowego zagospodarowania placu Teatralnego. Teraz pracujemy nad odnową Bankowego. A już na początku grudnia zaczynamy warsztaty projektowe na temat placu Żelaznej Bramy. Musimy bowiem pamiętać, że zmiana na jednym z tych placów wpływa na funkcjonowanie pozostałych – przypomina Wojciech Wagner, zastępca dyrektora Biura Architektury i Planowania Przestrzennego.
W projektowaniu zmian na placu Bankowego trzeba brać pod uwagę trzy ważne aspekty: konserwatorski (zabytkowa, klasycystyczna zabudowa po zachodniej stronie zaprojektowana przez Antoniego Corazziego w latach 20. i 30. XIX wieku); komunikacyjny (ważny punkt przesiadkowy i transportowy) i zieleni (adaptacja do zmian klimatu). Należy też pamiętać o kluczowych powiązaniach z placami w sąsiedztwie oraz innymi rejonami Śródmieścia.
Trójkątny skwer, deptak, miejsce spotkań
Plac Bankowy został wytyczony w czasach Królestwa Kongresowego. Miał wtedy kształt trójkąta. Jego przestrzeń zajmowała zieleń. Początkowo był tam tylko trawnik, później skwer z drzewami. Stanęła też fontanna w południowej części placu. Została przeniesiona i dziś zdobi skwer przed kinem Muranów. Architekci i urbaniści z pracowni MAU swoją roboczą koncepcją na nowy plac Bankowy w pewnym stopniu nawiązują do jego przedwojennego urządzenia. Zamiast parkingu przy pomniku Juliusza Słowackiego proponują skwer z nowym elementem wodnym, bardzo oczekiwanym przez mieszkańców. Po zachodniej stronie placu – wzdłuż elewacji monumentalnych gmachów autorstwa Corazziego – aż do Elektoralnej, gdzie na rogu stoi siedziba dawnego Banku Polskiego i Giełdy – prowadziłby deptak tylko dla pieszych. Dziś w gmachu dawnego pałacu Komisji Rządowej Przychodu i Skarbu siedzibę ma m.in. prezydent m.st. Warszawy. W tej części placu nie byłoby samochodów. Skwer miałby kształt trójkąta, architekci sugerują, że można byłoby urządzić tu miejsce spotkań podobne to tego na skwerze przy metrze Ratusz-Arsenał.
Gdzie przystanki?
Punkt przesiadek do stacji metra Ratusz Arsenał zapewnia zespół przystanków po północnej stronie skrzyżowania z Al. Solidarności. Nowe zgrupowanie przystanków tramwajowych i autobusowych w rejonie wlotu ulicy Senatorskiej na plac Bankowy zapewni lepszą obsługę obszaru na południe od placu. Jeden z wariantów koncepcji przewiduje wydzielony pas dla autobusów, które jeżdżą od placu Teatralnego. – Będziemy jeszcze weryfikować czy takie rozwiązanie miałoby funkcjonować docelowo czy tylko czasowo – mówi Wojciech Wagner, zastępca dyrektora Biura Architektury i Planowania Przestrzennego.
Pod uwagę brana jest także przebudowa torowiska tramwajowego i takie jego odsunięcie od pałacu Błękitnego, żeby zmieścić przy nim drogę dla rowerów. Zmiana ta daje szansę na poprawę warunków dla pieszych i rowerzystów po wschodniej stronie placu. Nowe drogi dla rowerzystów są planowane po obu stronach placu Bankowego. Ogród Saski stałby się łatwiej dostępny dla wszystkich.
Co z pomnikami na Placu Bankowym?
Mieszkańcy na warsztatach sugerowali znalezienie lepszego miejsca dla pomnika prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego. Architekci z MAU proponują nową lokalizację pomnika – na osi obecnego ratusza przed główną bramą lub wewnątrz dziedzińca. Sugerują też nieznaczne przesunięcie pomnika Juliusza Słowackiego na główną oś gmachu dawnego pałacu Ministra Skarbu.
– Wiemy, jakie zmiany chcemy wprowadzić na placu Bankowym. Roboczą koncepcję wypracowaliśmy na warsztatach projektowych wspólnie z mieszkankami i mieszkańcami Warszawy. Teraz będziemy dopracowywać szczegóły i całość uzgadniać z urzędami, w tym z konserwatorami zabytków, którzy także aktywnie biorą udział w naszej wspólnej pracy. W efekcie powstanie koncepcja nowego zagospodarowania placu, która pozwoli na sporządzenie projektu potrzebnego do wprowadzenia zmian – zapowiada Wojciech Wagner, zastępca dyrektora Biura Architektury i Planowania Przestrzennego.
Teraz czas na plac Żelaznej Bramy
W czerwcu 2023 roku odbyły się warsztaty projektowe dla placu Teatralnego. Teraz czas na kolejny etap zmian w ramach NCW i warsztaty projektowe dla placu Żelaznej Bramy.
Jak na nowo zagospodarować plac Żelaznej Bramy w taki sposób, aby przestrzeń przed pałacem Lubomirskich na Osi Saskiej była lepiej powiązana z Ogrodem Saskim? I co na to mieszkanki i mieszkańcy? Warsztaty rozpoczną się w sobotę, 2 grudnia, spacerem architektonicznym na placu Żelaznej Bramy.
