1. Spadek – jakie możliwości ma dziedziczący?
2. Kiedy można odrzucić spadek?
3. Odrzucenie spadku w praktyce
4. Odrzucenie spadku przez małoletniego
5. Czy można odrzucić spadek po terminie?
Na gruncie polskiego prawa mówimy o dwóch instytucjach prawa spadkowego: o odrzuceniu spadku i o zrzeczeniu się dziedziczenia. Główna różnica między nimi polega na momencie dopełniania formalności. Zrzeczenie się dziedziczenia polega na podpisaniu porozumienia między spadkodawcą a potencjalnym spadkobiercą, na mocy którego tego drugiego wyłącza się z grupy spadkobierców i traktuje tak, jakby otwarcia spadku nie dożył. O odrzuceniu spadku przeczytasz poniżej.
Spadek – jakie możliwości ma dziedziczący?
Każdy spadkobierca w obliczu dziedziczenia może podjąć jedną z trzech decyzji:
- przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza – z ograniczeniem odpowiedzialności za długi; dziedziczący odpowiada za nie tylko do wysokości stanu czynnego spadku,
- przyjąć spadek wprost – co oznacza odpowiedzialność za długi w pełnej kwocie,
- odrzucić spadek – poprzez złożenie oświadczenia, na mocy którego potencjalny spadkobierca w ogóle nie będzie dziedziczyć.
Po odrzuceniu spadku nie przysługuje także zachowek.
Kiedy można odrzucić spadek?
Spadek może odrzucić zarówno spadkobierca ustawowy, jak i ustanowiony mocą testamentu. Ważne jest natomiast zachowanie terminu.
Na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku spadkobierca ma 6 miesięcy, licząc od chwili otwarcia spadku lub uzyskania wiedzy o powołaniu do niego. Gdyby okazało się, że spadkobierca takich informacji nie posiadał, ustawowy czas nie rozpocznie swojego biegu.
Jeszcze kilka lat temu przekroczenie terminu złożenia oświadczenia miało poważne konsekwencje, gdyż oznaczało przejęcie całej schedy wprost, ze wszystkimi długami.
Obecnie w najgorszym razie odziedziczysz spadek z dobrodziejstwem inwentarza, co oznacza, że nie odniesiesz korzyści, ale również nie utracisz własnego majątku.
Odrzucenie spadku w praktyce
Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku trzeba złożyć przed właściwym sądem rejonowym lub – alternatywnie – notariuszem. Nie ma różnicy w zakresie skutków prawnych oświadczenia, jednak formalności przebiegają inaczej, dlatego każdy powinien sam zdecydować, która forma bardziej mu odpowiada.
Procedura sądowa trwa dłużej, jednak jest nieco tańsza. Wymaga złożenia wniosku o odebranie ustnego oświadczenia o odrzuceniu spadku oraz dołączenia wypisu aktu zgonu lub prawomocnego orzeczenia sądowego o uznaniu za zmarłego. Wymagana jest również opłata sądowa w wysokości 50 zł. Odrębną kwestię stanowi rozprawa spadkowa. Zdarza się, że – nawet w przypadku odrzucenia spadku w terminie – sąd wysyła wezwanie w charakterze świadka. Postępowanie z reguły dotyczy jedynie ustalenia grona potencjalnych spadkobierców.
Oświadczenie o odrzuceniu spadku można złożyć również u notariusza – w formie ustnej lub pisemnej. Wiąże się to z kosztem taksy notarialnej w wysokości 50 zł netto oraz kilku wypisów aktu notarialnego. W kancelarii notarialnej przedstawić trzeba jedynie dowód osobisty oraz akt zgonu spadkodawcy.
Gdy odrzucenie spadku zostało uznane, ma status decyzji nieodwołalnej, a niedoszły spadkobierca jest w obliczu prawa traktowany jak zmarły. Staje się wolny od długów i aktywów, natomiast powoduje to pewne konsekwencje w przypadku małoletnich dzieci.
Odrzucenie spadku przez małoletniego
Decyzja o odrzuceniu spadku ma podobne konsekwencje jak sytuacja, w której spadkobierca nie dożył otwarcia spadku. Oznacza to, że wówczas majątek przechodzi na kolejnych zstępnych, czyli dzieci odrzucającego. Jeśli są oni małoletni, nie posiadają zdolności do czynności prawnych, co oznacza, że samodzielnie nie złożą oświadczenia o odrzuceniu schedy. Co należy wówczas zrobić? Po prostu: odrzucić spadek w ich imieniu.
Wniosek o odrzucenie spadku przez małoletniego składają w jego imieniu rodzice. Aby jednak taką procedurę w ogóle umożliwić, trzeba zgłosić się do wydziału rodzinnego sądu rejonowego z prośbą o wydanie zgody w tej sprawie. Najważniejsze, by uwzględnić w piśmie informację na temat negatywnych skutków dziedziczenia takiego dobytku. Przy braku zastrzeżeń sąd wyda zgodę na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego dziecka.
Czy można odrzucić spadek po terminie?
Wspomnieliśmy już wyżej, jak ważne jest przestrzeganie przepisów dotyczących terminu odrzucenia. Prawo umożliwia również odrzucenie spadku po upływie 6 miesięcy, jednak wówczas nie obędzie się bez rozprawy sądowej. We wniosku należy wskazać przyczyny opóźnienia oraz powody odrzucenia spadku. Zwykłe roztargnienie prawdopodobnie nie będzie wystarczającym uzasadnieniem.
ARTYKUŁ SPONSOROWANY
