Kto może się podjąć sporządzenia testamentu?
Sporządzić testament może każda osoba, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Oznacza to, że musi być pełnoletnia i posiadać możliwość samodzielnego podejmowania decyzji. Osoby ubezwłasnowolnione są tego prawa pozbawione i taka sytuacja może mieć miejsce w przypadku pojawienia się konkretnego rodzaju choroby, w tym alkoholizmu i narkomanii. Warto tutaj wspomnieć, że polskie prawo spadkowe nie przewiduje czegoś takiego jak testament wspólny.
Czy trudno jest napisać testament?
Samo sporządzenie testamentu nie jest zbyt skomplikowaną czynnością. Wystarczy przygotować wszystko według standardowego wzoru i podpisać. W internecie pełno jest takich wzorów, choć najlepiej jest zamknąć temat w obecności notariusza. To zagwarantuje poprawność formalną dokumentu. Poza tym w każdej chwili można ów dokument uzupełnić treścią nowego testamentu, jeśli nagle postanowimy kogoś wydziedziczyć, na przykład.
Czy oświadczenie spadkodawcy wymaga obecności kierownika urzędu stanu cywilnego?
Jest coś takiego jak testament allograficzny. To dokument podyktowany urzędnikowi (w obecności świadków) i zaksięgowany w protokole. Przepisy bardzo jasno określają, jaki urzędnik może być testatorem i z pewnością nie ma co liczyć, że będzie to zaprzyjaźniona pani ze skarbówki. Tylko i wyłącznie wójt (albo burmistrz lub prezydent miasta), starosta, marszałek województwa, sekretarz powiatu albo gminy i kierownik urzędu stanu cywilnego kwalifikują się do tego, aby w ich obecności spisać ważny testament urzędowy. Jeśli zamiast któregoś z nich w dokumentacji pojawi się nazwisko pani Hani z fiskusa – nieważność testamentu stanie się faktem.
Gdyby jednak z pewnych okoliczności wyniknął fakt, że zdolności spadkodawcy nie pozwalają na zapis ostatniej woli, wówczas jest konieczny testament ustny. Akt składania woli w ten sposób siłą rzeczy powinien nastąpić w obecności świadków, których musi być co najmniej trzech. Nie ma potrzeby, aby któryś z nich pełnił jakąś szczególną funkcję publiczną. Jeśli wystąpią jakieś wątpliwości co do treści testamentu, sąd je rozstrzygnie.
Nieważności testamentu własnoręcznego
Testament własnoręczny możemy sporządzić bez świadków, jednakże tekst musi być czytelny i wolny od błędów. Nie chodzi tu bynajmniej o ortografię, lecz detale związane ze spadkiem. Może to dotyczyć pisowni nazwisk spadkobierców lub nazw własnych instytucji, które chce się obdarować po śmierci. Jeśli w tym zakresie pojawi się omsknięcie, może mieć ono konsekwencje w postaci batalii sądowej. Wówczas zostaną podjęte czynności do zweryfikowania ważności testamentu. Z tego samego powodu trzeba być w miarę dokładnym i nie pomylić się również co do posiadanego przez siebie majątku. Inaczej mówiąc, nie powinno się niechcący uwzględnić mieszkania, które de facto należy do kogoś innego.
Kogo trzeba powołać do spadku na wypadek śmierci?
W testamencie należy bardzo precyzyjnie wskazać spadkobierców. Nie muszą to być członkowie rodziny. Sąsiedzi spod trójki wystarczą w zupełności albo jakaś miejscowa fundacja charytatywna. Ważne, by nie wymieniać powołanych zbyt ogólnikowo, aczkolwiek nie jest potrzebne wyliczanie poszczególnych składników majątku co do milimetra z podziałem na konkretne osoby lub instytucje. Jednakże zbyt mało szczegółów również nie jest czymś wskazanym. „Dom dostanie wnuk Piotr”, ale jaki dom i który Piotr dokładnie, skoro jest ich dwóch… Osoby starsze bywają w tym zakresie nieprecyzyjne i to może prowadzić do sporów.
Oczywiście istnieje możliwość powołania grupy spadkobierców do całego spadku na raz, czyli „dom na ulicy Powstańców zostawiam dzieciom”. Wówczas prawo spadkowe przewiduje dokonanie tzw. działu spadku, czyli pokojowej formy przyznania części majątku w określonym ułamku. To bardzo wygodny sposób rozstrzygania spraw własnościowych i wielu z nas właśnie tak sporządza testament.
Jak najlepiej zabezpieczyć ostatnią wolę?
Każdy poprawnie napisany testament może zostać zabezpieczony w miejscu specjalnie do tego celu przygotowanym. To Notarialny Rejestr Testamentów (NORT). W Polsce ten system działa już od ponad dziesięciu lat i służy zarówno spadkodawcom, jak i potencjalnym spadkobiercom. Otóż nie zawsze wiadomo, czy ofiary wypadku, dajmy na to, zdążyły ze sporządzaniem testamentów. NORT może definitywnie rozwiać te wątpliwości i na chwilę obecną to jest najlepsze rozwiązanie do zabezpieczenia ostatniej woli.
Czy trzeba przytoczyć postanowienia poprzedniego testamentu?
Nie ma takiej potrzeby. Nawet gdy spadkodawca sporządził nowy testament ustny, który w oczach prawa spadkowego jest wiążący, poprzedni dokument traci moc, choćby istniał w formie aktu notarialnego i był zarejestrowany w systemie NORT.
ARTYKUŁ SPONSOROWANY
