Przyczyny wyroku i jego konsekwencje
Wszystko zaczęło się w maju, kiedy to Trybunał Konstytucyjny zakwestionował procedurę wpisywania obiektów do gminnej ewidencji zabytków. Uznał, że obowiązujące przepisy ustawy o ochronie zabytków są niekonstytucyjne, gdyż nie gwarantują właścicielom obiektów dostatecznego udziału w procesie decyzyjnym. Michał Krasucki, Stołeczny Konserwator Zabytków, podkreśla, że dotychczasowa procedura była zbyt uproszczona i administracyjna, a nie wynikała z postępowania gwarantującego ochronę praw właścicieli.
18 października odbyły się pierwsze rozprawy, na których sąd orzekł, że wspomniane wyżej obiekty muszą opuścić gminną ewidencję zabytków. Otwiera to drogę do kolejnych wyroków tego typu, które mogą prowadzić do zniszczenia lub przekształcenia zabytków.
Budynek Kina Relax – czy jest szansa na ocalenie?
Szczęśliwie, kino Relax nadal figuruje w Krajowym Rejestrze Zabytków, co daje mu pewną ochronę. Jednakże Michał Krasucki podkreśla, że ochrona ta powinna być jeszcze większa i władze nie powinny mieć wobec niego złych intencji. Sytuacja willi przy ulicy Pogonowskiego 10 jest bardziej skomplikowana.
Problem nie dotyczy tylko tych trzech obiektów. Michał Krasucki wskazuje, że w Warszawie znajduje się ponad 8 tysięcy budynków, które nie są wpisane do żadnych ewidencji zabytków i są zagrożone podobnymi wyrokami. Wiele z nich to całe fragmenty dzielnic, takich jak Nowa Praga na Pradze Północ, historyczny Mokotów czy sady żoliborskie.
Rozwiązania i przyszłość warszawskich zabytków
Konserwator zabytków sugeruje, że jednym z rozwiązań może być wpisanie zagrożonych budynków do wojewódzkiej ewidencji zabytków. Zwracając uwagę na ograniczenia w wydolności służb konserwatorskich i na fakt, że proces legislacyjny zmiany przepisów będzie trwał miesiące.
Michał Krasucki i jego zespół konserwatorów przygotowali projekt ustawy, który ma na celu zmianę obowiązujących przepisów i wzmocnienie ochrony zabytków. Projekt ten powinien trafić pod obrady sejmu w najbliższym czasie.
Podsumowując, sytuacja zabytków w Warszawie jest skomplikowana i wymaga szybkich działań zarówno ze strony władz, jak i społeczeństwa.
Musimy jednak pamiętać, że inicjatywę ustawodawczą mogą zgłosić:
- Posłowie na Sejm,
- Senat,
- Prezydent RP,
- Rada Ministrów,
- Obywatele (poprzez wniosek poparty podpisami co najmniej 100 tys. uprawnionych do głosowania).
Zrzeszeni konserwatorzy w Uni Metropolii Polskich muszą znaleźć wsparcie w jednym z tych organów lub rozpocząć zbieranie podpisów za ochroną zabytków.
