Cmentarz Bródnowski, zwanym również Bródzieńskim, jest ważnym miejscem na mapie Warszawy, pełniąc funkcję nie tylko cmentarza, ale również zabytku i ośrodka kultury. Zajmuje imponującą powierzchnię ok. 113,3 ha, a liczba pochowanych tam osób sięga około 1,2 miliona, co czyni go jednym z największych cmentarzy w Europie.
Historia cmentarza sięga 1883 roku, kiedy to wyczerpano tereny grzebalne na cmentarzu Kamionkowskim, a miasto zakupiło tereny na Bródnie. Pierwszy pochówek odbył się tam już w listopadzie 1884 roku. Od tego czasu cmentarz stał się miejscem ostatniego spoczynku dla wielu warszawiaków, zarówno tych biednych, jak i zamożnych, a także żołnierzy, powstańców i innych ważnych postaci w historii Polski.
Kościoły na Cmentarzu Bródnowskim
Na terenie nekropolii znajdują się dwa kościoły: drewniany kościół św. Wincentego à Paulo oraz murowany kościół Matki Boskiej Częstochowskiej, który jest repliką kaplicy-mauzoleum hr. Przeździeckich. Ponadto cmentarz obfituje w liczne zabytkowe pomniki, grobowce i sarkofagi, a także figury i rzeźby, które nadają mu unikatowy charakter.
Cmentarz Bródnowski był świadkiem wielu ważnych wydarzeń historycznych, takich jak rewolucje, wojny światowe oraz walki o niepodległość Polski. W czasie II wojny światowej teren cmentarza był wykorzystywany przez polski ruch oporu, a po wojnie stał się miejscem spoczynku żołnierzy Armii Czerwonej.
Ekshumacja na Cmentarzu Bródnowskim
W okresie od 2015 do 2017 roku Instytut Pamięci Narodowej wspólnie z Radą Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa oraz Ministerstwem Sprawiedliwości, przy aktywnym udziale Urzędu m.st. Warszawy, przeprowadził naukowy projekt poszukiwawczy pod nazwą „Poszukiwania nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego z lat 1944–1956”. Prace ekshumacyjne, którymi kierował Krzysztof Szwagrzyk, rozpoczęły się w lipcu 2015 roku, co zaowocowało odnalezieniem szkieletów sześciu osób. W kwietniu 2017 roku, podczas dalszych prac ekshumacyjnych, odkryto kolejne osiem szkieletów. Do tego czasu udało się także zidentyfikować szczątki porucznika Zygmunta Kęski.
W ostatnich latach cmentarz został odrestaurowany, a jego infrastruktura została znacząco poprawiona, co sprawia, że jest to miejsce godne odwiedzenia nie tylko w celach religijnych, ale również turystycznych i edukacyjnych. Cmentarz Bródnowski, ze swoją bogatą historią i wyjątkową atmosferą, jest żywym pomnikiem historii Warszawy i Polski, stanowiąc cenny składnik dziedzictwa narodowego.
