Ostatnia księga Nowego Testamentu – Apokalipsa św. Jana uważana jest za najbardziej tajemniczą księgę, która opisuje czas przed końcem świata. Jest jedyną księgą w Biblii gdzie znajdziemy opis sądu ostatecznego oraz mowę o Nowej Ziemi i Nowym Jeruzalem.
Kolejne pokolenia artystów odczytują Apokalipsę na nowo, przez pryzmat swojego doświadczenia, swojej wrażliwości, swojego warsztatu twórczego.
Wystawa w MAW prezentuje prace 3 artystów (3 epoki, 3 style i 3 tłumaczenia Apokalipsy).
Najstarsze prace ze zbiorów MAW to drzeworyty Albrechta Dürera. Powstały pod koniec XV wieku, w czasie licznych wojen, postępującej inwazji tureckiej i nasilających się sporów religijnych, prowadzących do reformacji, to okres dżumy, która dziesiątkowała ludność Europy. Koniec wieku budził przerażenie, ludzkość spodziewała się rychłego końca świata, a jednocześnie wypatrywano przełomu w historii i nadejścia nowego…
W takim klimacie Dürer tworzył swoją wizję APOKALIPSY – dramatyczną, ekspresyjną i sugestywną – poprzez dosłowną ilustrację literackiego pierwowzoru, ale też przez interpretację, oddającą nastrój, patos i dramatyzm.
Prace Dürera to faksymile, wydruk w skali 1:1 na papierze imitującym XV wieczny pergamin. Na wystawie można też zobaczyć oryginalną księgą tzw. Trójksiąg, zawierający 3 cykle graficzne Dürera (Apokalipsą, Pasję i Żywot Maryi). Ze względów bezpieczeństwa i ochrony dzieła przez światłem, co tydzień zmieniana jest strona księgi z ilustracją Apokalipsy. Ten najcenniejszy obiekt MAW został w całości zdigitalizowany. Ilustracje w bardzo wysokiej jakości i rozdzielczości dostępne są do oglądania w tzw. kioskach multimedialnych. Tam też można „przekartkować” każdą stronę księgi, a wybrane ilustracje zostały opatrzone dodatkowym komentarzem. Ponadto widz może kilkakrotnie powiększać oglądany obraz, aby przyjrzeć się szczegółom.
XX wiek to okres okrucieństwa dwóch wielkich wojen światowych, czas który dla wielu był doświadczeniem apokaliptycznym…
W 1930 r. w Brześciu n. Bugiem urodził się Jan Lebenstein. W okresie wojny zginęli jego najbliżsi. Lebenstein ukończył warszawską ASP, a w 1959 r. otrzymał Grand Prix na Międzynarodowym Biennale Młodych w Paryżu, to wyróżnienie pozwoliło mu wyjechać do Francji, gdzie zamieszkał już na stałe. W swojej twórczości inspirował się m.in. sztuką i kulturą starożytnych cywilizacji. Był blisko związany z polskim środowiskiem emigracyjnym skupionym wokół paryskiej Kultury i pallotyńskiego Centrum Dialogu.
Ilustracje do Apokalipsy Lebenstein wykonał w latach 1983 – 1985 na zamówienie ks. Zenona Modzelewskiego, który postanowił uczcić 70-tą rocznicę urodzin Czesława Miłosza wydaniem Apokalipsy św. Jana w tłumaczeniu poety z greki, z ilustracjami Jana Lebensteina.
„Apokalipsa” Lebensteina to 16 gwaszy o wymiarach 90 na 60 cm. Dominują beże i błękity. W pracach widać charakterystyczny dla artysty styl określany jako „upotworowienie” postaci. Ilustracje Lebensteina są jedną z najbardziej udanych we współczesnej plastyce prób stworzenia prawdziwego dzieła sztuki sakralnej.
XXI wiek… być może już niczego się nie boimy… być może koniec świata nam nie straszny… być może mocno wierzymy we wszechogarniającą nas technikę… czy Apokalipsa robi na nas wrażenie?
Ilustracje Artura Majki – to spojrzenie polskiego artysty, który od 1992 roku pracuje we Francji. Jest architektem, malarzem, grafikiem… ale nie tylko. Artur Majka jest jednym z najciekawszych polskich artystów współczesnych, niezwykle skoncentrowanym na człowieku i jego miejscu we współczesnym świecie.
Na wystawie możemy zapoznać się z 16 ilustracjami artysty wykonanymi w latach 2018-2019 do najnowszego przekładu Objawienia św. Jana, jakiego dokonał ks. prof. Dariusz Kotecki z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydana z okazji wystawy „Apokalipsa” – w całości została zilustrowana przez Artura Majkę.
W prezentowanych na wystawie pracach dominuje szarość, gdzieniegdzie użyty kolor jakby podkreśla słowo, obrazy przenikają się, nakładają na siebie. Im dłużej patrzymy, tym więcej widzimy, a jednocześnie mamy przestrzeń i zaproszenie do własnej interpretacja.
Zapraszamy na wystawę gdzie Słowo czytamy przez Obraz, a Obraz czytamy przez Słowo.
Wystawa „Apokalipsa: Dürer – Lebenstein – Majka” czynna jest do 29 września 2019 r.
Muzeum Archidiecezji Warszawskiej od 2015 r. znajduje się w nowej siedzibie na warszawskim Starym Mieście, na ul. Dziekania 1, tuż obok Katedry św. Jana Chrzciciela.