Zgodnie z danymi Fundacji GrowSPACE po raz drugi z rzędu padł niechlubny wzrost prób samobójczych dzieci i młodzieży. W 2023 roku odnotowano ich ponad 2100. To dane zebrane z Wojewódzkich Komend Policji. Aż w 8 województwach pokazują wzrost prób samobójczych dzieci i młodzieży do 18 roku życia. Utrzymuje się także spora liczba przypadków zakończonych tragicznie – to wciąż 146 przypadków. W Warszawie odnotowano niewielki spadek prób samobójczych.
Co mówią dane?
Aktywiści Fundacji GrowSPACE Dominik Kuc, Paulina Filipowicz i Mateusz Trzaska pozyskali dane o próbach samobójczych dzieci i młodzieży do 18 roku życia z Komend Wojewódzkich Policji oraz Komendy Stołecznej. Wynika z nich, że liczba przypadków prób samobójczych dzieci i młodzieży do 18 r.ż w 2023 roku wyniosła 2139. Liczba prób samobójczych, które niestety zakończyły się zgonem wynosi sumarycznie 146 przypadków. W aż 8 województwach zanotowano wzrost wobec 2022 roku. Jest to także drugi rok z rzędu, gdy ten smutny wskaźnik utrzymuje się powyżej dwóch tysięcy osób.
– Te dane pokazują, ile mamy jeszcze do zrobienia w zakresie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Przed nami sporo pracy, ponieważ statystyki z zeszłego roku powtórzyły się. Wiemy, że średni czas oczekiwania na konsultację na NFZ do psychiatry lub psychiatrki dziecięcej wyniósł 238 dni. Musimy pilnie działać, aby zwiększyć dostępność opieki. 3 miliardy na psychiatrię i onkologię dziecięcą w nowym budżecie to bardzo ważny krok, ale nadal musimy działać na rzecz tzw. „referencyjności 0”. To nie tylko kolejny szpital i oddział, ale również pomoc ambulatoryjna, pomoc psychologiczna, środowiskowa, profilaktyka, psychoedukacja. Eksperci i ekspertki są zgodni, że ogromną większość tych statystyk można zatrzymać właśnie za pomocą „poziomu zero”. – Komentuje Dominik Kuc, aktywista Fundacji GrowSpace.
Dane mogą zmienić się jeszcze w lutym z uwagi na okres statystyczny Policji, który kończy się 31 stycznia.
Czemu utrzymuje się wzrost?
Po raz drugi z rzędu dane utrzymują się na poziomie ponad dwóch tysięcy przypadków. Sprawa niepokoi specjalistów i specjalistki, którzy niosą pomoc młodym ludziom.
– To my, dorośli, jesteśmy odpowiedzialni za świat, jaki oddajemy młodym ludziom. Po pierwsze warto podkreślić, że na zachowania suicydalne ma wpływ wiele czynników, które wzajemnie na siebie oddziałują. Wśród przyczyn zachowań samobójczych dzieci i młodzieży najczęściej wymienia się trudną sytuację rodzinną (rozwód rodziców, nasilone konflikty rodzinne, upośledzenie relacji rodzic-dziecko), społeczną izolację, choroby somatyczne i psychiczne, stresujące wydarzenia życiowe czy sytuacje kryzysowe. Pamiętajmy, że współcześnie młodzi ludzie to pokolenie obarczone doświadczeniami izolacji. Jako ważny czynnik kryzysów suicydalnych psychologowie wskazują też brak poczucia bezpieczeństwa: wojna za granicami kraju, rosnący niepokój społeczny, kryzysy światowe. Specjaliści mówią coraz częściej o „syndromie podłego świata”, który szczególnie miałby dotykać młode pokolenie. – Mówi Paulina Filipowicz, psycholożka i aktywistka GrowSPACE.
Rekomendacje dla resortu
W ubiegłym tygodniu Sejm przyjął ustawę, która gwarantuje 3 miliardy złotych na psychiatrię i onkologię dziecięcą. Zdaniem Fundacji GrowSPACE to spory krok w dobrą stronę, lecz trzeba mieć na uwadze na co dokładnie te fundusze powinny być wydatkowane. Do rekomendacji wydanych przez organizację należy:
· Dalszy rozwój pomocy środowiskowej i ambulatoryjnej, szczególnie poza dużymi ośrodkami miejskimi;
· Wsparcie „Referencyjności/Poziomu 0” – profilaktyki i psychoedukacji;
· Zwiększenie finansowania oddziałów psychiatrycznych dla dzieci i młodzieży dziennych i całodobowych przez Ministerstwo Zdrowia, ze szczególnym naciskiem na tworzenie nowych miejsc na oddziałach;
· Nacisk na kształcenie specjalistów i specjalistek – psychiatria dzieci i młodzieży jako deficytowa, zwiększanie liczby miejsc rezydenckich i stażowych, edukacja innych zawodów medycznych w temacie wspierania pacjentów psychiatrycznych;
· Rozwój instytucji i zawodów pozamedycznych, np. asystentów i asystentek zdrowienia;
Kluczowe są także zmiany w zakresie wyceny świadczeń NFZ, w taki sposób, aby zatrzymać odpływ specjalistów i specjalistek do rynku prywatnego. Eksperci i ekspertki apelują także o współpracę międzyresortową, wraz z Ministerstwem Edukacji oraz Ministerstwem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
– W środku kryzysu suicydalnego dzieci i młodzieży musimy zwrócić uwagę na potrzeby najmłodszych. Od nich usłyszymy, że chcą oni być pewni, że w sytuacji kryzysowej w ich szkole będzie psycholog gotowy, by im pomóc. W szkole zagościć na stałe musi też psychoedukacja. My uczniowie, niezależnie od szkoły, w jakiej jesteśmy, chcemy wiedzieć, jak radzić sobie emocjami i zapobiegać kryzysom, zanim się pojawią. – komentuje Mateusz Trzaska, uczeń.
Spadek liczby samobójstw w Warszawie
W minionym roku w Warszawie odnotowano 65 prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży – donosi Komenda Stołeczna Policji, informacje te ujawniła fundacja GrowSpace. Choć zanotowano spadek w porównaniu z latami poprzednimi, liczby wciąż budzą niepokój. Jednak pozytywnym aspektem jest rosnąca świadomość zagrożeń związanych z kryzysem zdrowia psychicznego wśród najmłodszych. Ważne jest, aby kontynuować działania edukacyjne i wspierające, aby skutecznie przeciwdziałać temu trudnemu problemowi społecznemu.
Przypomnijmy, że telefon zaufania dla dzieci i młodzieży jest dostępny całodobowo pod numerem 116 111.
