Lapidarium składające się z tablic i obelisków pochodzących z dawnych cmentarzy osadników niemieckich z terenów Białołęki już po remoncie. Prace rozpoczęły się dwa miesiące temu. Rezultaty można podziwiać przy ulicy Ruskowy Bród.
Lapidarium to ważny element dziedzictwa kulturowego i historycznego Białołęki. Jego zachowanie w należytym stanie jest niezwykle istotne dla mieszkańców dzielnicy, gdyż stanowi świadectwo po dawnych osadnikach niemieckich tzw. olędrach.
Konserwacja płyt z lapidarium
Na zlecenie Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków w listopadzie 2024 roku zostały przeprowadzone zachowawcze prace konserwatorskie wykonane przez firmę Portofino Magdalena Olszowska.
W ramach prac usunięto zabrudzenia powierzchniowe. Zdjęto nawarstwienia biologiczne metodami mechanicznymi i chemicznymi, przeprowadzono kompleksową dezynfekcję. Oczyszczono powierzchnię kamienia także metodami mechanicznymi i chemicznymi. Ubytki i spękania uzupełniono drobnoziarnistą zaprawą mineralną oraz pokryto warstwą odpychającą wodę.
Stele datowane są od końca XIX wieku do lat 30. XX wieku.
Historia cmentarza ewangelickiego
Lapidarium graniczy z dawnym cmentarzem ewangelickim przy ul. Ruskowy Bród, który był miejscem pochówku „olęderskich” osadników. Został on zamknięty po 1941 roku kiedy niemieccy okupanci przesiedlili osadników z Białołęki, najprawdopodobniej na Pomorze. W 1944 roku tereny Białołęki były areną walk frontowych, o czym świadczą zachowane liczne ślady postrzałów na powierzchni kamiennych nagrobków. Od 2012 roku cmentarz ujęty jest w gminnej ewidencji zabytków.
W skład lapidarium wchodzi siedemnaście nagrobków, bądź ich fragmentów, wykonanych z piaskowca, granitu i wapienia. Obiekty ustawione są w szeregu, kompozycyjnie tworząc „ścianę pamięci”.
Eksponowanie zabytkowych płyt
Stele stoją w szeregu, ciasno jedne obok drugich wzdłuż spacerowej alei na terenie rekreacyjnym przeznaczonym na skatepark i plac zabaw.
W wąskich przestrzeniach pomiędzy obiektami z czasem gromadzi się ziemia oraz liście spadające z sąsiadujących drzew i krzewów. Nawarstwienia te mają negatywny wpływ na stan zachowania kamiennych obiektów i ich zawilgocenie.
BSKZ będzie współpracować z dzielnicą, by opracować nową aranżację lapidarium, w której ustawienie płyt nie powodowało problemów konserwatorskich. Tak, by godne upamiętnienie dawnych mieszkańców, było także bardziej czytelne dla każdego odbiorcy.
