W lipcu 2014 roku, Muzułmański Cmentarz Kaukaski został uznany za pomnik historii, wraz z pięcioma innymi nekropoliami, tworzącymi zespół zabytkowych cmentarzy wyznaniowych na Powązkach. To wyróżnienie podkreśla jego wyjątkowość i znaczenie dla dziedzictwa kulturowego Warszawy.
Historia i lokalizacja Cmentarza Kaukaskiego
Cmentarz został założony w latach 1838-1839 na zakupionych gruntach od warszawskiej parafii ewangelicko-augsburskiej za 2152 ruble. Jest położony pomiędzy cmentarzem żydowskim a ewangelicko-augsburskim, co dodatkowo podkreśla wielokulturowy charakter tego obszaru miasta. Jego powierzchnia wynosi 1 tys. m².
Nekropolia była użytkowana do 1867 roku, służąc jako miejsce pochówku dla żołnierzy wyznania muzułmańskiego z wojska rosyjskiego, przyjezdnych kupców i mieszkańców Warszawy. Po 30 latach użytkowania, cmentarz został zamknięty.
Podczas powstania warszawskiego, cmentarz wraz z sąsiadującymi cmentarzami ewangelickimi stał się terenem ciężkich walk. Broniły go bataliony „Wigry” i „Antoni” Armii Krajowej, co dodatkowo wzbogaca jego historyczną narrację.
Obecnie cmentarz ponownie jest czynny, służąc jako miejsce pochówku dla uchodźców z Czeczenii. To świadczy o jego trwałej roli w społeczności muzułmańskiej w Polsce.
Tłumacz polskiego Koranu
Na cmentarzu spoczywa Jan Buczacki (zm. 1851) – polski Tatar, uważany kiedyś za pierwszego tłumacza Koranu na język polski. Jego obecność na cmentarzu jest świadectwem wielokulturowości i bogatej historii społeczności muzułmańskiej w Polsce.
Muzułmański Cmentarz Kaukaski w Warszawie stanowi ważną część dziedzictwa kulturowego miasta, będąc jednocześnie świadectwem jego wielokulturowości i historii. Jako miejsce pochówku wielu znaczących postaci oraz teren ważnych wydarzeń historycznych, cmentarz ten zasługuje na szczególną uwagę i ochronę. Odnowienie jego funkcji jako aktywnego cmentarza podkreśla jego trwałość i znaczenie dla współczesnej społeczności muzułmańskiej w Polsce.
