Żelbetonowy zasobnik do nawęglania parowozów, który stoi na warszawskich Odolanach przy ul. Gniewkowskiej 42, w końcu został wpisany do rejestru zabytków województwa mazowieckiego.
Wieża węglowa na Odolanach to unikalny w skali Warszawy i jeden z zaledwie czterech takich budynków w Polsce. Obiekt wybudowano na podstawie przekazanych Polsce przez Stany Zjednoczone planów i prefabrykatów w ramach powojennej inicjatywy UNRRA (United Nations Relief and Rehabilitation Administration) i oddano do użytku w 1951 roku. Konstrukcja została wyprodukowana przez firmę 'Ross and White Company Locomotive coal, sand and cinder plants” z Chicago. Jego eksploatacja trwała nawet do lat 90., kiedy został zamknięty decyzją Kolejowego Dozoru Technicznego z powodu znaczącego zużycia budynku.
Nieruchomość jest dokumentem budowy polskiej kolei, reliktem techniki z czasów kolei parowej. Wartości artystyczne odzwierciedlają charakterystyczny dla minionych epok stosunek wrażliwości estetycznej twórców dzieł technicznych. Wartości naukowe wypływają ze szczególnego miejsca zabytku wśród źródeł poznawczych do badań nad rozwojem cywilizacji, a także wiedzy o ich wpływie na rozwój nauki i techniki szczególnie w odniesieniu do rozwoju lokomotyw parowych. Jest przykładem zastosowania nowatorskiej jak na czas powstania obiektu konstrukcji żelbetowej, dokumentując tym samym rozwój inżynierii kolejowej. – opowiada profesor Jakub Lewicki, mazowiecki konserwator zabytków.
O wpisanie wieży do rejestru zabytków wnioskowali działacze stowarzyszenia „Kamień i co?”.
Źródła: Teoria Wielkiej Szyny, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków
