Zostanie wprowadzony stan klęski żywiołowej. Co to oznacza?

W związku z poważną sytuacją powodziową w południowo-zachodniej części naszego kraju może zostać ogłoszony stan klęski żywiołowej. Co to oznacza?

Sytuacja na południowym zachodzie Polski jest bardzo skomplikowana. Niestety pomimo przygotowań nie udało się w pełni opanować sytuacji. Premier już zlecił Radzie Ministrów przygotowanie odpowiedniego rozporządzenia.

Zgodnie z art. 228 Konstytucji RP w takich sytuacjach może zostać wprowadzony stan klęski żywiołowej:

Art. 228.

1. W sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające, może zostać wprowadzony odpowiedni stan nadzwyczajny: stan wojenny, stan wyjątkowy lub stan klęski żywiołowej.
2. Stan nadzwyczajny może być wprowadzony tylko na podstawie ustawy, w drodze rozporządzenia, które podlega dodatkowemu podaniu do publicznej wiadomości.
3. Zasady działania organów władzy publicznej oraz zakres, w jakim mogą zostać ograniczone wolności i prawa człowieka i obywatela w czasie poszczególnych stanów nadzwyczajnych, określa ustawa.
4. Ustawa może określić podstawy, zakres i tryb wyrównywania strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela.
5. Działania podjęte w wyniku wprowadzenia stanu nadzwyczajnego muszą odpowiadać stopniowi zagrożenia i powinny zmierzać do jak najszybszego przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa.
6. W czasie stanu nadzwyczajnego nie mogą być zmienione: Konstytucja, ordynacje wyborcze do Sejmu, Senatu i organów samorządu terytorialnego, ustawa o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej oraz ustawy o stanach nadzwyczajnych.
7. W czasie stanu nadzwyczajnego oraz w ciągu 90 dni po jego zakończeniu nie może być skrócona kadencja Sejmu, przeprowadzane referendum ogólnokrajowe, nie mogą być przeprowadzane wybory do Sejmu, Senatu, organów samorządu terytorialnego oraz wybory Prezydenta Rzeczypospolitej, a kadencje tych organów ulegają odpowiedniemu przedłużeniu. Wybory do organów samorządu terytorialnego są możliwe tylko tam, gdzie nie został wprowadzony stan nadzwyczajny.

Co to oznacza?

Stan klęski żywiołowej może być wprowadzony, żeby zapobiec skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia.

Według ustawy:

Klęska żywiołowa to katastrofa naturalna lub awaria techniczna, której skutki zagrażają życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach, a pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym kierownictwem.

Ustawa informuje, że stan klęski może być wprowadzony na obszarze, na którym wystąpiła klęska żywiołowa, a także na obszarze na którym wystąpiły lub mogą wystąpić jej skutki.

Ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela w stanie klęski żywiołowej stosuje się do osób fizycznych zamieszkałych lub czasowo przebywających na obszarze, na którym został wprowadzony stan klęski żywiołowej, oraz odpowiednio do osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, mających siedzibę lub prowadzących działalność na obszarze.

Ograniczenia, o których mowa, mogą polegać na:

• zawieszeniu działalności określonych przedsiębiorców;
• nakazie lub zakazie prowadzenia działalności gospodarczej określonego rodzaju;
• nakazaniu pracodawcy oddelegowania pracowników do dyspozycji organu kierującego działaniami prowadzonymi w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia;
• całkowitej lub częściowej reglamentacji zaopatrzenia w określonego rodzaju artykuły;
• zakazie okresowego podwyższania cen na towary lub usługi określonego rodzaju;
• nakazie stosowania cen ustalonych na towary lub usługi mające podstawowe znaczenie dla kosztów utrzymania konsumentów;
• obowiązku poddania się badaniom lekarskim, leczeniu, szczepieniom ochronnym oraz stosowaniu innych środków profilaktycznych i zabiegów, niezbędnych do zwalczania chorób zakaźnych oraz skutków skażeń chemicznych i promieniotwórczych;
• obowiązku poddania się kwarantannie;
• obowiązku stosowania środków ochrony roślin lub innych środków zapobiegawczych niezbędnych do zwalczania organizmów szkodliwych dla ludzi, zwierząt lub roślin;
• obowiązku stosowania określonych środków zapewniających ochronę środowiska;
• obowiązku stosowania środków lub zabiegów niezbędnych do zwalczania chorób zakaźnych zwierząt;
• obowiązku opróżnienia lub zabezpieczenia lokali mieszkalnych bądź innych pomieszczeń;
• dokonaniu przymusowych rozbiórek i wyburzeń budynków lub innych obiektów budowlanych albo ich części;
• nakazie ewakuacji w ustalonym czasie z określonych miejsc, obszarów i obiektów;
• nakazie lub zakazie przebywania w określonych miejscach i obiektach oraz na określonych obszarach;
• zakazie organizowania lub przeprowadzania imprez masowych;
• nakazie lub zakazie określonego sposobu przemieszczania się;
• wykorzystaniu, bez zgody właściciela lub innej osoby uprawnionej, nieruchomości i rzeczy ruchomych;
• zakazie prowadzenia strajku w odniesieniu do określonych kategorii pracowników lub w określonych dziedzinach;
• ograniczeniu lub odstąpieniu od określonych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, jednakże niepowodującym bezpośredniego narażenia życia lub zdrowia pracownika;
• wykonywaniu świadczeń osobistych i rzeczowych,

Jeżeli siły i środki, którymi dysponuje wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta lub wojewoda albo pełnomocnik, są niewystarczające, można wprowadzić obowiązek świadczeń osobistych i rzeczowych polegających na:

• udzielaniu pierwszej pomocy osobom, które uległy nieszczęśliwym wypadkom;
• czynnym udziale w działaniu ratowniczym lub wykonywaniu innych zadań wyznaczonych przez kierującego akcją ratowniczą;
• wykonywaniu określonych prac;
• oddaniu do używania posiadanych nieruchomości lub rzeczy ruchomych;
• udostępnieniu pomieszczeń osobom ewakuowanym;
• użytkowaniu nieruchomości w określony sposób lub w określonym zakresie;
• przyjęciu na przechowanie i pilnowaniu mienia osób poszkodowanych lub ewakuowanych;
• zabezpieczeniu zagrożonych zwierząt, a w szczególności dostarczaniu paszy i schronienia;
• zabezpieczeniu zagrożonych roślin lub nasion;
• pełnieniu wart;
• zabezpieczeniu własnych źródeł wody pitnej i środków spożywczych przed ich zanieczyszczeniem, skażeniem lub zakażeniem, a także udostępnianiu ich dla potrzeb osób ewakuowanych lub poszkodowanych, w sposób wskazany przez organ nakładający świadczenie;
• zabezpieczeniu zagrożonych dóbr kultury.

Stan klęski żywiołowej wprowadza się na czas oznaczony, niezbędny dla zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia, nie dłuższy niż 30 dni.